Justyna Małek

radca prawny

Specjalizuję się w szeroko rozumianym prawie gospodarczym i cywilnym, ze szczególnym uwzględnieniem spraw o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Jestem pełnomocnikiem poszkodowanych w postępowaniach dotyczących szkód osobowych i majątkowych, na etapie przedsądowym i sądowym.
[Więcej >>>]

Skontaktuj się

Renta wyrównawcza z polisy OC sprawcy wypadku komunikacyjnego

Justyna Małek28 marca 2023Komentarze (0)

Renty to szczególne formy rekompensat pieniężnych. Mają ułatwić nowy start i odnalezienie się w trudnej rzeczywistości.

Poszkodowani mogą ubiegać się o rentę m.in. z tytułu niezdolności do pracy, zmniejszonych widoków na przyszłość, zwiększonych potrzeb lub rentę alimentacyjną w przypadku zgonu osoby zobowiązanej do alimentacji. Dowiedz się więcej na temat renty wyrównawczej.

Jaka renta powypadkowa może przysługiwać poszkodowanemu? Renta wyrównawcza

Renta wyrównawcza z polisy OC sprawcy wypadku komunikacyjnego

Renta wyrównawcza znana jest też jako renta uzupełniająca. Jest świadczeniem wypłacanym przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku i ma naprawić szkodę, jaka powstała w wyniku wypadku komunikacyjnego.

Roszczenie otrzyma poszkodowany, który wykaże że zaszedł związek przyczynowy pomiędzy wypadkiem a np. utratą zdolności do pracy zarobkowej.

Punkt odniesienia przy obliczaniu wysokości tej renty stanowią zarobki, które poszkodowany osiągał przed zdarzeniem przy założeniu, że dalej pracowałby na tym samym stanowisku.

Przy usta­la­niu wy­so­ko­ści renty z po­li­sy OC spraw­cy wy­pad­ku na rzecz osoby po­szko­do­wa­nej uwzględ­nia się wszel­kie uzy­ski­wa­ne przez niego do­cho­dy, także te nie­re­gu­lar­ne, a także do­cho­dy, któ­rych uzy­ska­nie w przy­szło­ści było wy­so­ce praw­do­po­dob­ne, uwzględ­niw­szy roz­wój ka­rie­ry za­wo­do­wej po­szko­do­wa­ne­go.

O tym jakie wyróżniamy rodzaje renty pisałam tutaj Renta z polisy OC sprawcy wypadku komunikacyjnego

Pojęcie utraty zdolności do pracy

Wyróżnia się dwa rodzaje niezdolności do pracy: częściową i całkowitą.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się kilka okoliczności:

  • stopień naruszenia sprawności organizmu
  • możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji
  • możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy
  • celowość przekwalifikowania zawodowego.

Każda z tych przesłanek powinna być oceniana ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i charakteru wykonywanej dotychczas pracy, poziomu wykształcenia, a także wieku i predyspozycji psychofizycznych poszkodowanego.

Czym różni się częściowa niezdolność do pracy od całkowitej?

Częściowa niezdolność do pracy jest wtedy, gdy poszkodowany, wobec naruszenia sprawności organizmu, nie jest w stanie wykonywać czynności związanych z wyuczonym zawodem lub posiadanymi kwalifikacjami, ale gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji),

Całkowita niezdolność do pracy jest wtedy, gdy osoba ubezpieczona nie jest w stanie, z powodu naruszenia sprawności organizmu, wykonywać jakiejkolwiek pracy.

Cel renty wyrównawczej

Renta nazywana jest wyrównawczą, ponieważ podstawowym celem tego świadczenia periodycznego jest rzeczywiście wyrównanie powtarzającego się uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany w swych dochodach wskutek rozstroju zdrowia.

Renta powinna rekompensować poszkodowanemu uszczerbek, który wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia powstał w jego dochodach z tytułu pracy zarobkowej lub prowadzonej działalności gospodarczej.

Renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej ma wyrównać różnicę między hipotetycznymi, potencjalnymi dochodami, jakie poszkodowany przypuszczalnie mógłby uzyskać, gdyby nie uległ wypadkowi, a dochodami, jakie jest on w stanie uzyskać po zdarzeniu drogowym.

Renta wyrównawcza stanowi formę odszkodowania, które przysługuje o tyle, o ile żądający go poniósł szkodę; z kolei powstanie szkody w postaci utraty zarobku zależy od tego, czy poszkodowany pracę mógł wykonywać i czy przypuszczalnie by ją wykonywał.

Jak ustalana jest wysokość renty wyrównawczej?

Zgodnie z ugruntowaną linią orzecznictwa oraz doktryny:

Przy ustalaniu wysokości renty z polisy OC sprawcy wypadku na rzecz poszkodowanego z tytułu utraty możliwości zarobkowania należy uwzględnić wszelkie dochody uzyskiwane przez niego dotychczas, również nieregularnie (np. dorywczo, z prac zleconych, okresowe premie, świadczenia w naturze), a także te dochody, których uzyskanie w przyszłości było wysoce prawdopodobne zważywszy na naturalny rozwój kariery zawodowej [vide: A. Kidyba (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, wyd. II]

W jednym ze swoich orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził, że:

Podstawą ustalenia wysokości renty wyrównawczej przy częściowej niezdolności do pracy stanowi wysokość spodziewanego wynagrodzenia, pomniejszonego o wynagrodzenie, które pracownik może uzyskać wykorzystując ograniczoną zdolność do pracy, bez względu na aktualną sytuację na rynku pracy. (wyrok SN z dnia 5 września 2001 II UKN 534/00 OSNP 2003/11/274).

W innym orzeczeniu Sąd Najwyższy uznał, że

Renta przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągać, gdyby nie uległ wypadkowi, a wynagrodzeniem, jakie – w konkretnych warunkach – jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy. Z tym zastrzeżeniem, że poszkodowany nie ma obowiązku podjęcia się każdej pracy.(wyrok SN z dnia 8 czerwca 2005 V CK 710/04).

Wysokość osiąganego przez osobę poszkodowaną dochodu przed wypadkiem wylicza się przy uwzględnieniu wszystkich jego składników, do których możemy zaliczyć m.in:

  • wynagrodzenie zasadnicze
  • dodatek stażowy
  • premie
  • nagrody
  • nadgodziny
  • dodatkową pracę, w tym różne prace zlecone
  • możliwość osiągania dodatkowych dochodów (np. napiwki).

Przykład 1: 

Jan Nowak był zatrudniony jako pracownik fizyczny za wynagrodzeniem 4000 zł netto miesięcznie. W wyniku wypadku komunikacyjnego doznał obrażeń ciała w wyniku których utracił zdolność do pracy jako pracownik fizyczny. Lekarze orzekli, że poszkodowany może podjąć pracę, która nie narazi jego organizm na znaczny wysiłek fizyczny. Jak Nowak podjął pracę w charakterze kasjera w sklepie osiągając dochód w wysokości 3000 zł netto miesięcznie.

W postępowaniu sądowym poszkodowany może dochodzić różnicy pomiędzy wysokością wynagrodzenia uzyskiwanego przed zaistnieniem zdarzenia szkodowego a dochodem jaki osiąga obecnie, tj. 1000 zł.

Przykład 2: 

Pani Agnieszka w wyniku wypadku komunikacyjnego utraciła całkowicie zdolność do wykonywania pracy zarobkowej. Przed wypadkiem jej wynagrodzenie wynosiło 5000 zł netto miesięcznie. ZUS przyznał jej rentę w wysokości 3200 zł netto.

W postępowaniu sądowym poszkodowana może dochodzić różnicy pomiędzy wysokością wynagrodzenia uzyskiwanego przed zaistnieniem zdarzenia szkodowego a dochodem jaki osiąga obecnie, tj. 1800 zł.

Bezrobotny a prawo do renty wyrównawczej

Przyznanie renty z powodu utraty możliwości zarobkowych nie uzależnia się od tego, czy przed wystąpieniem zdarzenia wypadkowego poszkodowany pracował zarobkowo i czy osiągał z tego tytułu jakieś dochody. Ważne jest aby do chwili wywołania rozstroju zdrowia był w stanie taką pracę wykonywać.

W wypadku osoby bezrobotnej rekompensata z tytułu utraty zdolności do pracy ustalana powinna być z uwzględnieniem realnych perspektyw zatrudnienia poszkodowanego w sytuacji, gdyby zdarzenie wyrządzające mu szkodę nie miało miejsca (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt I ACa 32/13).

Osoba mająca przed wypadkiem status bezrobotnego może domagać się renty, o ile warunki istniejące na rynku pracy uzasadniają z dostatecznym prawdopodobieństwem przypuszczenie, że zdołałby ona przed wypadkiem uzyskać zatrudnienie, gdyby podjęła starania w tym kierunku. Jeżeli przez wiele lat przed zdarzeniem wyrządzającym szkodę poszkodowany nie czyni starań o podjęcie zatrudnienia w wyuczonym zawodzie, to odwoływanie się do zarobków osiąganych z tytułu jego wykonywania jako podstawy ustalenia wysokości renty wyrównawczej nie może być uznane za uzasadnione. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2017 r., sygn. akt I CNP 25/16(renta dla osoby bezrobotnej).

Samozatrudniony a prawo do renty wyrównawczej

Renta wyrównawcza nie przysługuje tylko i wyłącznie zatrudnionym przed wypadkiem w oparciu o umowę o pracę, ale także pracującym na podstawie umowy zlecenia, a nawet prowadzącym działalność gospodarczą i działalność rolniczą.

W przypadku gdy utrata zdolności do pracy zarobkowej dotyczy osoby prowadzącej działalność gospodarczą na własny rachunek (niepozostającej w stosunku zatrudnienia), rekompensata w postaci renty wyrównawczej obejmuje straty wynikające z utraty całości lub części stałych dochodów otrzymywanych w wyniku działalności, która nie może być kontynuowana przez poszkodowanego lub jest prowadzona w ograniczonym zakresie.

W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, za podstawę do wyliczenia renty wyrównawczej bierze się pod uwagę średnie dochody z miesięcy poprzedzających zdarzenie, w wyniku którego osoba ta utraciła całkowitą lub częściową zdolność do pracy i porównuje się do sytuacji materialnej poszkodowanego jaka nastąpiła po zaistnieniu wypadku.

Wysokość hipotetycznych dochodów uprawnionego należy ustalić przy uwzględnieniu wszelkich dotychczas uzyskiwanych przez niego dochodów, również nieregularnie, a także tych, których uzyskanie w przyszłości było wysoce prawdopodobne ze względu na rozwój prowadzonego przez poszkodowanego przedsiębiorstwa.

Na jaki okres jest przyznawana renta?

Świadczenie może być wypłacane co miesiąc do końca życia poszkodowanego lub do określonego czasu, na przykład do momentu zakończenia leczenia skutków wypadku. Okres, na który zostanie przyznana renta będzie uzależniony od tego, jak długo osoba poszkodowana będzie niedysponowana i w jakim stopniu uszczerbek na zdrowiu wpłynął na jej dotychczasowe życie.

Przedawnienie roszczenia o rentę

Renta wyrównawcza z tytułu utraconego zarobku jest świadczeniem okresowym i jak każde świadczenie okresowe przedawnia się z upływem 3 lat od dnia jej wymagalności.

Zgodnie z brzmieniem art. 118 kodeksu cywilnego:

„Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.”

Roszczeń rentowych można dochodzić więc za okres trzech lat wstecz oraz za miesiące od początku roku do dnia zgłoszenia roszczeń.

Przykład:

W czerwcu 2022 r., Jan Nowak postanowił dochodzić renty wyrównawczej z polisy OC sprawcy wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w styczniu 2015 r. Według przepisów dotyczących przedawnienia świadczeń okresowych Jan Nowak może dochodzić renty za 3 lata wstecz czyli od czerwca 2019 r., oraz dodatkowo za okres od początku roku czyli od stycznia do czerwca 2019 r. Jeżeli roszczenia zgłosiłby w grudniu 2022 r. to mógłby dochodzić zaległej renty za prawie 4 lata, a jak by zgłosił roszczenia w styczniu 2022 r. to przysługuje mu roszczenie o zaległą rentę jedynie z okresu 3 lat wstecz.

Wniosek o rentę po wypadku – kiedy i jak go złożyć?

Wniosek o zwrot utraconego zarobku, czyli rentę wyrównawczą można złożyć w ramach zgłoszenia szkody z polisy OC sprawcy zdarzenia obok odszkodowania i zadośćuczynienia lub osobnym pismem.

O tym w jaki sposób to zrobić przeczytasz tutaj Zgłoszenie szkody – gdzie, jak, kiedy ? 

Dodatkowo możesz sobie pobrać darmowy wzór zgłoszenia szkody z OC sprawcy. Pobierz tutaj: Wzór zgłoszenia szkody

We wniosku o rentę wyrównawczą za utracone zarobki należy wykazać zasadność tej renty oraz jej wysokość.

Nie jest to łatwe zadanie, ponieważ zakład ubezpieczeń odpowiedzialny w ramach polisy OC praktycznie zawsze odmawia dobrowolnego przyznania jakichkolwiek świadczeń rentowych.

W celu uzyskania renty wyrównawczej, należy przede wszystkim udowodnić pogorszenie sytuacji finansowej osoby poszkodowanej na skutek wypadku. Najlepiej zrobić to poprzez porównanie wysokości uzyskiwanego dochodu przed  wypadkiem z obecnym możliwymi do osiągnięcia zarobkami.

Należy zwrócić uwagę, że w toku postępowania sądowego przeprowadzany jest dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy na okoliczność całkowitej utraty zdolności do pracy poszkodowanego albo ograniczonych możliwości podjęcia przez niego pracy zarobkowej.

O zwrot utraconego zarobku można wnioskować również w formie jednorazowego odszkodowania za okres niezdolności do pracy spowodowanej skutkami wypadku, co jest zdecydowanie łatwiejsze do uzyskania niż renta wyrównawcza.

O tym ile zakład ubezpieczeń ma czasu na podjęcie decyzji i wypłatę renty wyrównawczej przeczytasz tutaj Wypłata odszkodowania z OC sprawcy. Jak długo trzeba czekać?

Dokumenty potrzebne do uzyskania renty wyrównawczej

Występując z roszczeniem o rentę od ubezpieczyciela sprawcy, poszkodowany musi wykazać, że następstwem wypadku jest całkowita lub częściowa utrata możliwości zarobkowania.

Dokumenty przedkładane ubezpieczycielowi muszą być kompletne i aktualne, ich rolą jest bowiem potwierdzenie, że w następstwie rozstroju zdrowia występuje u poszkodowanego uszczerbek w majątku spowodowany utraconymi możliwościami zarobkowania.

Dokumenty jakie poszkodowany może przedłożyć na okoliczność całkowitej albo częściowej utraty zdolności do pracy to m.in.:

  • Dokumentacja medyczna
  • Orzeczenie organu rentowego o całkowitej albo częściowej niezdolności do pracy
  • Decyzja o przyznaniu poszkodowanemu renty w związku z orzeczeniem wobec niego niezdolności do pracy
  • Umowa o pracę, umowa zlecenia lub inny dokument, z którego wynika wysokość dochodu osiąganego przed wypadkiem oraz dokumentacja, z którego wynika wysokość wynagrodzenia jakie osiąga poszkodowany po zaistnieniu zdarzenia szkodowego
  • Zaświadczenie o wysokości świadczenia emerytalnego w przypadku, gdy osoba poszkodowana w dacie wypadku nabyła albo posiadała już uprawnienie do emerytury, a w wyniku zdarzenia utraciła możliwość świadczenia pracy – w tym przypadku należy załączyć także dokumentację, z której wynika, że kontynuowałby zatrudnienie pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego
  • Wypowiedzenie umowy, jeżeli na skutek wypadku z poszkodowanym rozwiązano stosunek pracy, zlecenia lub zakończono kontrakt
  • Promesę zatrudnienia od pracodawcy, gdy wypadek komunikacyjny uniemożliwił zawiązanie stosunku pracy.

Czy może się zdarzyć, że sprawca wypadku będzie musiał sam wypłacać rentę poszkodowanemu?

W zdecydowanej większości przypadków, jeżeli poszkodowany doznaje szkody w wyniku wypadku drogowego, to ubezpieczyciel przejmuje obowiązek wypłaty renty poszkodowanemu z OC sprawcy wypadku. Jednak od tej reguły zdarzają się wyjątki.

Co prawda Ubezpieczyciel wypłaca rentę poszkodowanemu, ale wobec swojego klienta stosuje tzw. regres ubezpieczeniowy.

Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od sprawcy zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli sprawca:

  • wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających
  • wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa
  • nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa
  • zbiegł z miejsca zdarzenia.

Kto jeszcze może wypłacić rentę wyrównawczą?

W sytuacji gdy sprawca wypadku nie posiada ważnej polisy OC albo uciekł z miejsca zdarzenia drogowego i nie ustalono jego tożsamości, poszkodowany może liczyć na przyznanie świadczeń od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Renta wyrównawcza a pomoc prawna 

Praktyka pokazuje, że ubezpieczyciele stosunkowo rzadko przyznają rentę wyrównawczą na etapie postępowania likwidacyjnego (przed zainicjowaniem sprawy sądowej), dlatego polecam skonsultować się z radcą prawnym lub adwokatem, który pomoże przygotować prawidłowy wniosek o przyznanie renty.

Jeżeli masz dodatkowe pytania, śmiało napisz do mnie.

Justyna Małek
radca prawny 

***

Renta z polisy OC sprawy wypadku komunikacyjnego

Osoba poszkodowana w wyniku wypadku komunikacyjnego może w określonych sytuacjach domagać się renty od Ubezpieczyciela sprawcy lub samego sprawcy.

Renta stanowiąc szczególną postać odszkodowania, cechuje się periodycznością tzn. jej wypłata następuje w regularnych odstępach czasowych [Czytaj dalej…]

{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }

Dodaj komentarz

Wyrażając swoją opinię w powyższym formularzu wyrażasz zgodę na przetwarzanie przez Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch Twoich danych osobowych w celach ekspozycji treści komentarza zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych wyrażonymi w Polityce Prywatności

Administratorem danych osobowych jest Kancelaria Radcy Prawnego Leszek Bloch z siedzibą w Lublinie.

Kontakt z Administratorem jest możliwy pod adresem info@blochkancelaria.pl.

Pozostałe informacje dotyczące ochrony Twoich danych osobowych w tym w szczególności prawo dostępu, aktualizacji tych danych, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia danych oraz wniesienia sprzeciwu na dalsze ich przetwarzanie znajdują się w tutejszej Polityce Prywatności. W sprawach spornych przysługuje Tobie prawo wniesienia skargi do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Poprzedni wpis:

Następny wpis: