Podstawowym przepisem, który należy mieć na uwadze w kwestii ustalenia wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przysługującemu poszkodowanemu po wypadku, jest art. 445 § 1 k.c.
Zgodnie z treścią tego przepisu zadośćuczynienie polega na przyznaniu poszkodowanemu odpowiedniej sumy pieniężnej za doznaną krzywdę.
No tak, zgadza się, ale w jaki sposób ustala się kwotę zadośćuczynienia?
Jak to jest, że w niemal identycznych sprawach zapadają różne wyroki?
Dlaczego jednemu poszkodowanemu po wypadku sąd zasądzi wyższą kwotę zadośćuczynienia, niż innej osobie poszkodowanej mającej taki sam uraz?
Wszystko zależy od realiów konkretnej sprawy
Ze względu na to, iż w kodeksie cywilnym nie ma wskazanych jakichkolwiek kryteriów, jakie trzeba wziąć pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, a także ze względu na niewymierność cierpienia i utraty zdrowia, określenie odpowiedniej sumy zadośćuczynienia pozostawione zostało sądowi.
Należy pamiętać o tym, iż sąd nie działa tutaj dowolnie, według swojego „widzimisię”.
Ustalenie odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia stanowi istotne uprawnienie sądu i w tym zakresie dysponuje on swobodą decyzyjną, która doznaje dodatkowego wzmocnienia ze względu na fakultatywny charakter zadośćuczynienia.
Z drugiej zaś strony określenie wysokości zadośćuczynienia wymaga uwzględnienia przez sąd wszystkich okoliczności danej sprawy, a ocena tych okoliczności musi być rozważana w odniesieniu do konkretnego poszkodowanego.
Dobrze, to jakie okoliczności sąd musi mieć na uwadze, zasądzając należyte zadośćuczynienie za doznaną krzywdę?
Jak już wspomniałam, w poprzednim wpisie – Zadośćuczynienie po wypadku, przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych wskazówek i podpowiedzi w tym zakresie, dlatego wytycznych należy poszukiwać w bogatym orzecznictwie sądów powszechnych, a szczególnie Sądu Najwyższego.
Analizując linię orzecznictwa w omawianym temacie można zauważyć powtarzające się czynniki o charakterze obiektywnym jak i subiektywnym, kształtujące wysokość zadośćuczynienia.
>>> Na czym polega ubezpieczenie OC?
Należą do nich takie okoliczności jak:
- wiek poszkodowanego
W doktrynie, jak i w judykaturze podkreśla się, że intensywność przeżywania cierpień związanych z uszczerbkiem na zdrowiu oraz poczucie krzywdy z reguły jest silniejsze u człowieka młodego, niż u osoby dojrzałej i doświadczonej życiowo. Utrata zdolności do pracy zarobkowej, możliwości realizacji swoich planów i celów, czerpania przyjemności z życia jest szczególnie dotkliwe dla człowieka dopiero rozpoczynającego dorosłe życie, który doznał utraty zdrowia, będąc w pełni sił. Z reguły im poszkodowany jest młodszy, tym wyższe powinno być zadośćuczynienie.
- rozmiar doznanej krzywdy
W sprawach o zadośćuczynienie, ustalanie procentowego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego jest coraz bardziej powszechne. Co więcej, zakłady ubezpieczeń w toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego często zlecają lekarzom wydanie „prywatnych” opinii, które w stopniu prawdopodobieństwa graniczącym z pewnością są mniej korzystne dla poszkodowanego, niż te wydane przez biegłego sądowego w trakcie procesu. Zwracam tutaj uwagę, w ślad za ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny, że celem postępowania w sprawie o zadośćuczynienie nie jest matematyczne wyliczenie stopnia uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego, lecz rozmiaru jego krzywdy na podstawie całokształtu negatywnych następstw wypadku.
- cierpienia fizyczne (ból i inne dolegliwości) i cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z rozstrojem zdrowia, zaburzenia nerwicowe, blokada psychiczna przed jazdą samochodem)
- rodzaj cierpień, natężenie i czas ich trwania
- czas trwania leczenia, rekonwalescencji czy rehabilitacji
- przebieg procesu leczenia (konieczność hospitalizacji, przebyte operacje, leczenie farmakologiczne)
- nieodwracalność ujemnych skutków zdrowotnych (kalectwo, blizny, oszpecenia)
- płeć poszkodowanego
Przykładem obrazującym, jakie znaczenie ma płeć poszkodowanego na wysokość zadośćuczynienia może być sytuacja, w której na skutek wypadku dojdzie u poszkodowanego do złamania kości spojenia łonowego. Dla kobiety może to znaczyć problemy z późniejszą ciążą, a nawet może to stanowić przeciwwskazanie do zajścia w ciążę. Takie samo złamanie u mężczyzny nie ma takiego znaczenia. Inny przykład to blizny, oszpecenia i deformacje twarzy. Wydaje się, że i tutaj większe znaczenie będzie to miało u kobiety, niż u mężczyzny, ale do sprawy należy podejść zawsze indywidualnie.
- rodzaj wykonywanej pracy
Przykładowo kwota przyznanego zadośćuczynienia będzie odpowiednio wyższa w przypadku zasądzenia jej na rzecz zawodnika piłki ręcznej, który doznał na skutek wypadku poważnego urazu ręki, uniemożliwiającego jego pracę, niż w sytuacji takiego samego urazu u przedstawiciela handlowego.
- perspektywy na przyszłość (utrata możliwości nauki, zdobycia i wykonywania zawodu, wyłączenie z życia rodzinnego, osobistego, zawodowego)
- tryb życia poszkodowanego przed wypadkiem (aktywność życiowa, uprawianie sportu, podróżowanie, korzystanie z rozrywek, utrzymywanie kontaktów towarzyskich)
- sposób życia poszkodowanego po wypadku (konieczność korzystania z pomocy osób trzecich przy wykonywaniu prostych czynności życia codziennego np. ubieraniu się, przygotowywania posiłków, przy robieniu zakupów)
- bezradność życiowa
- okoliczności zdarzenia i negatywne zachowanie sprawy po wypadku (często pomijane, a przecież zachowanie sprawcy również może pogłębić poczucie krzywdy u poszkodowanego)
- poczucie nieprzydatności społecznej
Prawda, że sporo tych czynników, które sąd musi rozważyć? A to tylko przykładowe wyliczenie.
>>> Przeczytaj o tym, jak prawidłowo napisać zgłoszenie szkody
W jaki sposób ustala się kwotę zadośćuczynienia? – podsumowanie
Reasumując, kierowanie się przy ustalaniu odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia, kwotami zasądzonymi z tego tytułu w innych sprawach jest ograniczone. Wysokość zadośćuczynień przyznanych w innych, niemal identycznych sprawach, może być uznana jedynie za przesłankę o charakterze posiłkowym, która w żadnym wypadku nie może obligować sąd do orzekania w taki sam sposób i tym samym naruszyć kompensacyjnej funkcji tego rodzaju świadczenia.
Mam nadzieję, że tym wpisem trochę rozjaśniłam Ci sprawę i teraz już wiesz dlaczego sąsiad po wypadku dostał za złamaną nogę 5 tysięcy złotych zadośćuczynienia, a Ty tylko 3.
Jeżeli masz dodatkowe pytania, śmiało napisz do mnie.
Justyna Małek
radca prawny
***
Renta wyrównawcza z polisy OC sprawcy wypadku komunikacyjnego
Renty to szczególne formy rekompensat pieniężnych. Mają ułatwić nowy start i odnalezienie się w trudnej rzeczywistości.
Poszkodowani mogą ubiegać się o rentę m.in. z tytułu niezdolności do pracy, zmniejszonych widoków na przyszłość, zwiększonych potrzeb lub rentę alimentacyjną w przypadku zgonu osoby zobowiązanej do alimentacji [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }